شناسه تست : BCR-ABL1 (P190 , P210, P230)

BCR/ABL, BCR-ABL oncogene, Philadelphia Chromosome, t(9;22), BCR-ABL1 fusion

بررسی اجمالی

چه زمانی باید آزمایش انجام شود؟

علائم و نشانه ها

شرایط نمونه گیری

نوع نمونه مورد نیاز

نتیجه آزمایش

درمان

بررسی اجمالی

بررسی BCR-ABL1 fusion gene و سرطان خون:

در این آزمایش حضور ژن فیوژن BCR-ABL بر روی کروموزوم 22 (جابجایی بین کروموزوم های 9 و 22) مورد بررسی قرار می گیرد. در طی این جابجایی ژن ABL1 از کروموزوم 9 به ناحیه ژنی BCR کروموزوم 22 متصل می شود. کروموزوم 22 حاصل که توالی ژن BCR-ABL را دارد به عنوان کروموزوم فیلادلفیا(Ph – Philadelphia) شناخته می‌شود؛ به این علت که اولین بار در آنجا کشف شد.

سرطان خون (Leukemia – لوسمی) یک بیماری پیشرونده و بدخیم اعضاء خون ساز بدن است که بر اثر تکثیر و تکامل ناقص گلبول های سفید خون (WBC) و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می ‌شود. لوسمی مزمن میلوئیدی (CML) یکی از انواع سرطان خون است که روندی مزمن دارد و در آن میلوسیت ‌ها (Myelocytes) که عامل ساخت بافت‌های مغز استخوان هستند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند. لوسمی حاد لنفوئیدی (ALL) از انواع دیگر سرطان خون است که روندی حاد داشته و طی آن لنفوسیت ‌ها (Lymphocytes) که در ساخت بافت‌های لنفاوی نقش دارند، تحت تاثیر قرار می ‌گیرند.

کروموزوم فیلادلفیا که حاوی یک ژن فیوژن غیرطبیعی BCR-ABL است، یک پروتئین غیر طبیعی را تولید می‌کند و منجر به ایجاد بیماری CML و یک نوع ALL می ‌شود. این کروموزوم در حدود 95% از بیماران مبتلا به CML و %30 از بیماران بزرگسال مبتلا به ALL و 4% از کودکان مبتلا به ALL مشاهده می شود.

انواع BCR-ABL1 و تفاوت آن ها:

تا کنون سه ناحیه شکستگی عمده درون ژن BCR شناسایی شده است که شامل M-BCR (major-BCR)، m-BCR (minor-BCR) و µ-BCR (micro-BCR) می باشد. M-BCR شامل دو نوع شکستگی است: یکی پس از اگزون 13 (e13) که منجر به ایجاد الحاق e13/a2 (b₂a₂) و دیگری پس از اگزون 14 (e14) که منجر به ایجاد الحاق e14/a2 (b₃a₂)می شود. mRNA های رونویسی شده از هر دوی ژن های الحاقی ذکر شده، به یک پروتئین 210 کیلودالتونی(P210) ترجمه می شوند. در m-BCR شکستگی پس از اگزون 1(e1) رخ می دهد و منجر به ایجاد ژن الحاقی e1a2 می شود و در ادامه mRNA الحاقی حاصل به یک پروتئین 190 کیلودالتونی (P190) ترجمه می شود. µ-BCR در نتیجه شکستگی در اگزون 19 (e19) ایجاد شده و به تشکیل ژن الحاقی e19a2 منتهی می گردد که این mRNA الحاقی به یک پروتئین 230 کیلودالتونی (P230) ترجمه می شود.

چه زمانی باید آزمایش انجام شود؟

زمانی که پزشک قصد بررسی ابتلای فرد به لوسمی (Leukemia – سرطان خون) را دارد، این آزمایش جهت تایید و یا رد CML و یا نوعی از ALL به نام Ph positive ، درخواست می شود. انجام این آزمایش علاوه بر تشخیص نوع سرطان، در فرایند انتخاب درمان، تعیین پیش آگهی بیمار و پیگیری اثر بخشی درمان بسیار حائز اهمیت می باشد.

علائم و نشانه ها

از علائم آن میتوان به خستگی، کاهش وزن، تب، درد مفاصل یا استخوان، تعریق شبانه، بزرگ شدن طحال، CBC (شمارش سلول های خونی) غیر طبیعی اشاره کرد. البته در اوایل بیماری، فرد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد یا علائم جزئی داشته باشد اما با گذشت زمان و ازدحام سلول ‌های طبیعی خون از مغز استخوان و افزایش تعداد سلول ‌های غیر طبیعی، فرد ممکن است دچار کم خونی، خونریزی طولانی مدت و عفونت‌های مکرر شود.

شرایط نمونه گیری

نیازی به آمادگی خاص از قبیل ناشتا بودن و … نیست.

نوع نمونه مورد نیاز

نمونه خون محیطی (وریدی / بازویی) و در برخی موارد مغز استخوان

نتیجه آزمایش

این آزمایش به دو روش مولکولی کیفی و کمّی انجام می شود. روش کیفی جهت تشخیص اولیه و روش کمّی جهت بررسی تغییرات میزان BCR-ABL در بدن بیمار می باشد.
 نتیجه مثبت در روش کیفی، نشان دهنده تشخیص CML و یا نوعی از ALL (Ph+) است.
 نتیجه منفی گزارش می کند که نوع جهش یافته موتاسیون مربوطه در نمونه شخص یافت نشده است

درمان

پاسخ درمانی اغلب با imatinib (مهارکننده نسل اول تیروزین کیناز) است اما 30 تا 40٪ از بیماران در بعضی موارد به درمان بیشتری نیاز دارند. برای بسیاری از افراد ناشی از جهش‌های نقطه‌ای در Tyrosine kinase domain ژن فیوژن BCR-ABL است که باعث می ‌شود پروتئین نسبت به اثر مهارکنندگی imatinib مقاوم باشد. اگر طی بررسی های کمّی، سطح BCR-ABL افزایش یابد، نشان دهنده پیشرفت یا عود و یا مقاومت نسبت به imatinib می باشد. اگر نسبت به imatinib مقاوم باشد، ممکن است مهار کننده نسل دوم تیروزین کیناز تجویز شود. مهارکننده‌های تیروزین کینازی که پس ازimatinib ایجاد شده اند، ممکن است در مواردی که عوارض جانبی ناشی ازimatinib بسیار شدید باشد نیز تجویز شود .مهارکننده های نسل دوم تیروزین کیناز شاملponatib ،bosutinib ، nilotinib و dasatinib هستند.

شناسه تست : BCR-ABL1 (P190 , P210, P230)

BCR/ABL, BCR-ABL oncogene, Philadelphia Chromosome, t(9;22), BCR-ABL1 fusion

تماس با آزمایشگاه مفید